Na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie ponownie można kupić obligacje skarbowe indeksowane inflacją. Obecnie dostępne są dwa rodzaje: IZ0836 oraz IZ0831.
Poza ich oczywistą zaletą – ochroną przed inflacją – ich ogromnym atutem jest możliwość zakupu za pośrednictwem Indywidualnego Konta Emerytalnego (IKE). Na takim koncie możemy również inwestować w zagraniczne ETF-y, akcje i inne instrumenty dostępne na GPW. Daje nam to szersze możliwości dywersyfikacji portfela.
Obligacje IZ a obligacje detaliczne
Obligacje indeksowane inflacją notowane na GPW nie są tak popularne jak detaliczne obligacje skarbowe typu EDO. To nieco trudniejszy produkt – wymaga zrozumienia zasad działania rynku Catalyst oraz zasad składania zleceń giełdowych. Co istotne, w przeciwieństwie do obligacji detalicznych, na obligacjach IZ można realnie stracić.
Jednak ten dodatkowy wysiłek – zrozumienie mechanizmu działania, procesu zakupu i sprzedaży – może przełożyć się na wyższą stopę zwrotu niż w przypadku obligacji detalicznych.
Jeśli dopiero zaczynasz przygodę z obligacjami notowanymi na rynku Catalyst, polecam najpierw przeczytać te dwa artykuły:
Jak działają obligacje IZ0836?
Skupmy się na obligacjach IZ0836, ponieważ są one bardziej popularne niż IZ0831. Mechanizm ich działania jest jednak identyczny – różnią się jedynie terminem zapadalności oraz oprocentowaniem: IZ0836 oferuje 2%, a IZ0831 – 1,75%.
Wartość nominalna i inflacja
Obligacja IZ0836 została wyemitowana po cenie nominalnej 1000 zł. Od tej wartości liczy się wszystkie zmiany. Każdego dnia wartość nominalna rośnie ( lub spada) o wartość miesięcznej inflacji. W praktyce oznacza to, że obligacja „zarabia” codziennie.
Przykładowo: przy miesięcznej inflacji 0,2% (czyli 2,4% rocznie), wartość nominalna po miesiącu wzrośnie z 1000 zł do 1002 zł. Po roku wyniesie około 1024 zł.
Ostatecznie, Skarb Państwa wykupi obligację po zaktualizowanej wartości w dniu zapadalności – 25 sierpnia 2036 roku.
Im wyższa inflacja, tym więcej otrzymamy na końcu. Jednak w przeciwieństwie do obligacji EDO, obligacje IZ nie są chronione przed deflacją. W przypadku spadku cen, wartość nominalna obligacji również maleje.
Na dzień 26 maja 2025 r. wartość nominalna wynosiła 1067,65 zł. Oznacza to, że od sierpnia 2023 r. skumulowana inflacja wyniosła 6,75%.
Już dzień później bo 27 maja 2025 wartość ta wzrosła do 1067,71 zł.
Dane te na bieżąco możecie sprawdzić na stronie GPW Catalyst.
Odsetki
Oprócz wzrostu wartości nominalnej, obligacje IZ0836 oferują odsetki w wysokości 2% rocznie, naliczane od aktualnej wartości nominalnej. Najbliższa wypłata odsetek nastąpi 25 sierpnia 2025 r. Jeśli do tego czasu wartość nominalna wzrośnie do 1075 zł, to odsetki wyniosą 21,50 zł.
Odsetki są opodatkowane podatkiem Belki (19%) i nie można ich kompensować ze stratami z innych inwestycji giełdowych. Natomiast zysk lub strata z kupna i sprzedaży obligacji będzie uwzględniona w PIT-8C.
Ogromną zaletą obligacji IZ jest właśnie fakt, że można je kupić dokładnie na tym samym koncie IKE na którym kupujemy ETF-y lub inne produkty giełdowe. W takim wypadku o ile doczekamy do 60 roku życia nie zapłacimy podatku, w tym podatku od odsetek w ogóle.
Dyskonto giełdowe
Obecnie obligacje IZ0836 są notowane na giełdzie z około 10% dyskontem – można je kupić za ok. 90% wartości nominalnej, czyli ~960 zł. To oznacza, że oprócz inflacji i odsetek, inwestor zyskuje dodatkowo na niższej cenie zakupu.
Przykład: jeśli zakładamy 2% odsetek rocznie i 2,5% wzrostu wartości nominalnej z tytułu inflacji, to łącznie uzyskujemy 4,5% zysku rocznego. Przy zakupie po 90% wartości, realna stopa zwrotu wynosi około 5% (4,5% / 0,9).
Płynność i zakup testowy
Zakup obligacji IZ0836 odbywa się poprzez giełdę. Dla osób bez doświadczenia z rynkiem Catalyst może to być barierą.
Na GPW ceny obligacji zawsze podawane są w procentach wartości nominalnej a nie tak jak to ma miejsce w przypadku akcji w złotówkach. Jeżeli widzimy cenę 90, to nie oznacza, że można kupić 1 obligację po 90 PLN. Oznacza to, że cena wynosi 90% wartości nominalnej czyli w tym wypadku 90% x 1067,65 czyli właśnie około 960 złotych.
Nigdy wcześniej w te konkretne obligacje nie inwestowałem więc postanowiłem testowo kupić kilka sztuk obligacji przez rachunek w DM BOŚ (konto w XTB nie umożliwia zakupu obligacji Catalyst). Gdy składałem zlecenie, najlepsze oferty sprzedaży były po 90,29, a kupna po 89,51 – spread wynosił 0,86%, co jest dość dużo.
W momencie składania zlecenia liczba ofert po najlepszych cenach była niska. Było to jedynie po 1–3 sztuki, a brak dostępu do głębokości rynku (pełnego arkusza zleceń) dodatkowo utrudnia podejmowanie decyzji.
Ostatecznie wystawiłem zlecenie oczekujące po 89,51, a następnie przesunąłem je na 89,54 i dosyć szybko zostało zrealizowane.
Dzienny wolumen transakcji nie był jednak duży – około 100 sztuk (~100 tys. zł), co potwierdza niską płynność. Dlatego nie zalecam lokowania dużych kwot w tego typu obligacje, chyba że widzicie dużą podaż w arkuszu zleceń po akceptowalnej cenie lub macie dużo cierpliwości, by czekać na realizację Waszego zlecenia oczekującego.
Pamiętajcie, że niska płynność może być również problemem przy wyjściu z inwestycji przed terminem zapadalności.
Odsetki naliczone i koszt zakupu
Jeżeli dokładnie przyjrzycie się powyższemu obrazkowi z momentu składania zlecenia, to w prawym górnym rogu pojawia się dodatkowa pozycja, czyli „Odsetki”.
W momencie, gdy kupujemy obligacje, przejmujemy też prawo do naliczonych, ale jeszcze niewypłaconych odsetek. W tym wypadku odsetki te wyniosły 16,15 PLN i o tyle należy powiększyć koszt zakupu każdej obligacji.
Finalna cena to cena procentowa 89,54% × nominał (1067,65 PLN) + odsetki + prowizja.
Prowizja, w zależności od domu maklerskiego, może się różnić. Standardem jest 0,19% i z reguły nie mniej niż 5 PLN. Nie opłaca się więc kupować 1 czy 2 sztuk obligacji.
W moim przypadku dopiero przy 4 sztukach przekroczyłem minimalną prowizję i stąd też wynikała wybrana przeze mnie testowa ilość. Oczywiście przed zakupem musicie sprawdzić aktualną ofertę w Waszym domu maklerskim, bo może ona się różnić od przedstawionej przeze mnie.
Prowizja maklerska, spread, płynność giełdowa — to elementy, które wyraźnie odróżniają te obligacje od detalicznych obligacji skarbowych. W przypadku EDO tych problemów po prostu nie ma.
Z drugiej strony, z obligacji IZ0836 możemy w każdej chwili wyjść, podczas gdy wyjście z EDO obarczone jest opłatą w wysokości 3% i również czasem oczekiwania na umorzenie naszych obligacji.
Sposób indeksacji inflacji – IZ0836 vs. EDO
Wróćmy jeszcze na chwilę do teorii. Kolejną cechą, która odróżnia obligacje IZ0836 od detalicznych obligacji skarbowych indeksowanych inflacją, takich jak na przykład EDO, jest sposób uwzględniania inflacji.
IZ0836 dużo szybciej reaguje na inflację, gdyż uwzględnia inflację miesięczną. Jest to wskaźnik miesięczny cen towarów i usług konsumpcyjnych publikowany przez GUS.
W przypadku EDO wskaźnik inflacji aktualizowany jest raz w roku. Za każdym razem, gdy mija kolejny rok od zakupu obligacji, wartość ta się zmienia i obowiązuje na kolejny rok.
Jeżeli więc nagle istotnie wzrośnie inflacja, to obligacje IZ0836 zaczną już czerpać z tej zmiany korzyści, podczas gdy obligacje EDO będą musiały poczekać do konkretnego momentu w roku, aż wartość odsetek się zaktualizuje.
Zakończenie
Obligacje IZ0836 to ciekawa alternatywa dla inwestorów szukających ochrony przed inflacją i elastyczności w handlu. Pomimo większego poziomu złożoności i pewnych ryzyk (np. deflacja, niska płynność, prowizje), mogą oferować atrakcyjną stopę zwrotu, zwłaszcza w okresach wysokiej inflacji i przy zakupie z dyskontem.
Dla inwestorów, którzy mają już doświadczenie z giełdą i potrafią świadomie zarządzać ryzykiem, może to być interesujące uzupełnienie portfela, zwłaszcza w ramach IKE. Warto jednak pamiętać, że to produkt bardziej zaawansowany niż obligacje detaliczne, dlatego przed zakupem warto poświęcić czas na dokładne zrozumienie zasad jego działania i specyfiki obrotu giełdowego.